Giá trị của bộ lưu điện UPS và chất lượng nguồn điện
Bộ lưu điện – thiết bị lưu điện được dịch từ tên tiếng anh là Uninterruptible Power Supply
Hiện nay, nhiều người sử dụng thiết bị lưu điện (UPS) vẫn quan niệm rằng thiết bị lưu điện chỉ có chức năng lưu điện tạm thời khi mất nguồn điện lưới. Bộ lưu điện UPS chưa được đánh giá đúng với giá trị mà nó mang lại cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và cuộc sống hàng ngày của con người.
Vậy câu hỏi đặt ra là “Giá trị của bộ lưu điện UPS là gì?”. (Bài viết này tập trung vào giá trị của thiết bị lưu điện đối với một doanh nghiệp. Và hiển nhiên một số trong các giá trị này cũng đúng với người dùng cá nhân phục vục cuộc sống hàng ngày.)
- Giá trị thứ nhất, các bạn có thể thấy ngay từ tên của thiết bị này được dịch sang tiếng Việt – “thiết bị lưu điện” – đó là chức năng lưu điện khi mất nguồn điện lưới. Rõ ràng để một thiết bị hay hệ thống thiết bị vận hành liên tục, nguồn điện cấp liên tục là điều không thể thiếu. Với một nền kinh kế được đánh giá là “đang phát triển”, các dự báo nhu cầu năng lượng điện năng tăng rất lớn trong nhiều năm qua, cộng với sự chậm chạp trong nghiên cứu, sử dụng đổi mới công nghệ sản xuất điện nên việc duy trì nguồn điện ổn định đang là một thách thức rất lớn với Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam buộc phải chấp nhận và tự khắc phục hạn chế này để phát triển công việc kinh doanh của mình. Nhiều doanh nghiệp hướng đến sử dụng máy phát điện, nhưng ngoài những ưu điểm vốn có, máy phát điện còn tồn tại những nhược điểm như ồn, chất lượng nguồn điện đầu ra kém… Do vậy, với chức năng lưu điện, UPS cũng là một giải pháp được rất nhiều doanh nghiệp đã, đang và sẽ sử dụng.
- Giá trị thứ hai, chúng ta phân tích tên tiếng anh của bộ lưu điện UPS là “Uninterruptible Power Supply” hay “Uninterruptible Power System” hoặc hay “Uninterruptible Power Source”. Theo nghĩa tiếng Anh có thể hiểu UPS là bộ cấp nguồn không gián đoạn hay bộ cấp nguồn liên tục. Nguồn điện liên tục là gì, và điều kiện nào đảm bảo nguồn điện cấp cho thiết bị tiêu thụ điện là liên tục? Nguồn điện lưới, không thể liên tục (như phân tích ở trên) và tiềm ẩn rủi ro. Vậy tính tiện tục sẽ phục thuộc vào nguồn dự phòng cho nguồn điện lưới là bộ lưu điện UPS , và điều kiện đảm bảo nguồn điện cấp cho thiết bị tiêu thụ điện sẽ được dồn lên bộ lưu điện UPS (tất nhiên, nguồn điện lưới vẫn là không thể thiếu trong mọi trường hợp). Bản thân bộ lưu điện UPS phải đáp ứng được các yêu cầu về nguồn điện chất lượng của các thiết bị tiêu thụ điện. Để hiểu rõ vấn đề này chúng ta sẽ tìm hiểu yêu cầu về nguồn của một thiết bị tiêu thụ điện (tải) và tại sao nguồn điện lưới rất khó (hoặc không thể) đáp ứng tốt yêu cầu nguồn cấp cho các tải.
- Về yêu cầu nguồn điện cấp đầu vào của các tải- đủ công suất, điện áp, tần số ổn định (dao động trong khoảng cho phép), méo hài nhỏ …
- Về chất lượng nguồn điện lưới- một nguồn điện lưới chất lượng sẽ không gặp phải các vấn đề như dưới đây:
- Mất điện (Power failure): nguyên nhân do lỗi từ nhà máy sản xuất điện, đường dây truyền tải điện, các thiết bị bảo vệ trung gian (áp to mát, cầu chì, cầu dao)… dẫn đến mất điện
- Sụt áp tạm thời (Power sag): nguyên nhân do có thiết bị tiêu thụ công suất lớn khởi động, chuyển đổi chế độ vận hành … làm cho điện áp sụt tạm thời trong một số thời điểm.
- Xung điện (Power surge): nguyên nhân do sét, chuyển mạch … gây xuất hiện các xung điện lan truyền trên đường nguồn.
- Sụt áp (Under-voltage): nguyên nhận do mất pha, lượng tải sử dụng tăng nhanh … gây ra sụt áp, điện áp thấp.
Các vấn đề về chất lượng nguồn điện
- Quá áp (Over-voltage): thay đổi công suất tải lớn, lỗi hệ thống … gây ra quá áp.
- Nhiễu đường dây (Line noise): xuất hiện do các tải phi tuyến trong hệ thống điện, tải động cơ, các thiết bị thu phát sóng… gây nhiễu lan truyền trên đường nguồn.
- Trượt tần (Frequency variation): do nguồn điện lưới hay nguồn điện từ máy phát điện có chất lượng kém làm tần số bị thay đổi nhiều so với tần số chuẩn (50Hz/ 60Hz)
- Xung chuyển mạch (Switching transient): nguyên nhân do chuyển mạch (tắt/ bật) các tải tiêu thụ điện, phóng tĩnh điện làm xuất hiện các xung điện áp cao, tăng nhanh lan truyền trên đường nguồn.
- Méo hài: (Harmonic distortion): nguyên nhân do các tải phi tuyến, biến tần … gây méo dạng nguồn điện.
Tất cả các vấn đề trên của nguồn điện lưới có thể xuất hiện riêng lẻ hoặc cùng lúc gây ra hỏng hóc, giảm tuổi thọ sử dụng của tải tiêu thụ điện, mất dữ liệu…
Mỗi vấn đề của nguồn điện có thể loại trừ khi sử dụng thiết bị bảo vệ riêng lẻ như bộ triệt tiêu xung điện, bộ lọc méo hài, bộ ổn định điện áp … Tuy nhiên, nếu lắp đặt tổng hợp các thiết bị điện này trên một hệ thống điện sẽ gây tốn kém chi phí đầu tư, đồng thời có thể làm tăng thêm sự cố, lỗi 1 điểm (single point of failure) …
Bộ lưu điện UPS với các đặc tính vốn có (nguyên lý vận hành) và một số đặc điểm bổ sung sẽ giải quyết cho bạn các vấn đề của nguồn điện (tùy thuộc loại UPS sử dụng) khi kết nối tải tiêu thụ ở nguồn đầu ra của nó. Đến đây, các bạn có thể biết giá trị của bộ lưu điện UPS không chỉ là để lưu điện. Nếu quý bạn đọc còn các thắc mắc khác vui lòng comment bên dưới để được giải đáp, xin cảm ơn!
Bài viết được xuất bản trên http://ictservice.vn
